సూక్ష్మ పోషకాలు - సంరక్షక ఆహారాలు

సూక్ష్మ పోషకాలు - సంరక్షక ఆహారాలు

మన శరీరానికి అతి సూక్ష్మమైన మోతాదులో అవసరమైన విటమిన్లు, ఖనిజాలను 'సూక్ష్మ పోషకాలు' అంటారు. వ్యాధులతో పోరాడటానికి, అంటు వ్యాధులు రాకుండా ఉండటానికి సూక్ష్మ పోషకాలు అవసరం. అంతేగాక మనం తీసుకొనే అహారం చక్కగా జీర్ణమై, శక్తిని యివ్వడానికి ఇవి తోడ్పడతాయి. ఆరోగ్య పరిరక్షణ, దీర్ఘాయువుకు ఇవి చాలా అవసరం.

విటమిన్ ఎ

కంటి చూపును సవ్యంగా ఉంచడంలో విటమిన్ ఎ పాత్ర ముఖ్యమైనది. వ్యాధి నిరోధక చర్యలు, చర్మ దృఢత్వానికి ఇది దోహదం చేస్తుంది. ఇది కొవ్వులో కరిగే విటమిన్. మన దేశంలో మూడు శాతం మంది పిల్లలు విటమిన్ ఎ లోపం కారణంగా కంటిలో బిటాట్ స్పాట్ (తెల్లని కనుగుడ్డుపై నల్లటి మచ్చ) తో బాధ పడుతున్నారు. విటమిన్ ఎ లోపం తొలిదశ లక్షణాల్లో రేచీకటి మొదటిది.
విటమిన్ ఎ ప్రాముఖ్యత :

• సాధారణ కంటిచూపునకు విటమిన్ - ఎ అత్యవసరం. ఇది లోపిస్తే రేచీకటి, ఇతర చిక్కులకు దారితీస్తుంది.
• మహిళలు గర్భవతులుగా ఉన్నప్ఫుడు, అంతకన్నాముందు కూడా విటమిన్ ఎ లోపం లేకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. తద్వారా కానుపు సమయంలో ఎదురయ్యే వ్యాధులను,మృత్యువు ప్రమాదాన్ని గణనీయంగా తగ్గించవచ్చని ఒక అధ్యయనంలో తేలింది.
• విటమిన్ ఎ పుష్కలంగా ఉన్న ఆహార పదార్ధాలను తీసుకోవడం ద్వారా ఈ లోపాన్ని నివారించవచ్చు.

విటమిన్ ఎ ఎక్కువగా ఉండే అహార పదార్ధాలు :

• ఆకుకూరలు, పసుపురంగు, నారింజ పండ్లు, కాయగూరల్లో బీటా-కెరోటిన్ (విటమిన్ ఎ మూలకం) సమృద్ధిగా ఉంటుంది.
• బీటా-కెరోటిన్ విటమిన్ ఎ గా మారుతుంది. ముఖ్యంగా మాంసాహారంలోనే ఇది లభిస్తుంది.
• పాలు, పాలతో చేసే పదార్ధాలు, గుడ్డులోని పచ్చని సొన, ఎర్రపామాయిల్, చేపలు, చేపనూనెల్లో కూడా విటమిన్ ఎ పుష్కలంగా ఉంటుంది.

వివిధ ఆహార పదార్ధాలలో బీటా-కెరోటిన్ పరిమాణం

విటమిన్ డి

ఒకప్పుడు సూర్యరశ్మి సమృద్ధిగా ఉండే భారతదేశంలో.. ప్రజలకు అసలు 'విటమిన్‌-డి' లోపమనేదే ఉండదని భావించేవారు. కానీ నేడది వట్టి అపోహేనని తాజా అధ్యయనాలన్నీ రుజువుచేస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం మన దేశంలో 90% మందికి విటమిన్‌-డి లోపం ఉంది. శారీరక శ్రమ లోపించటం.. వూబకాయం.. ధూమపానం.. వీటిన్నింటి మూలంగా నానాటికీ మన శరీరంలో విటమిన్‌-డి అవసరాలు పెరిగిపోతున్నాయి. మరోవైపు ఎండ ముఖం చూడకుండా.. ఎక్కడా ఒంటికి సూర్యరశ్మి సోకకుండా.. నెలలు, సంవత్సరాలూ నీడ పట్టునే గడపటం పెరిగిపోతోంది. ఫలితం.. ఎంతోమందిలో ఎంతోకొంత విటమిన్‌-డి లోపం కనబడుతోంది. మన శరీరంలో, మన ఆరోగ్య పరిరక్షణలో ఈ విటమిన్‌-డికి ఉన్న ప్రాధాన్యత దృష్ట్యా.. ఇది అస్సలు మంచి పరిణామం కాదు.

విశేషాల పుట్ట

• సాధారణంగా విటమిన్లను మన శరీరం తయారు చేసుకోలేదు. వాటిని ఆహారం రూపంలో మనం బయటి నుంచే తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. కానీ ఒక్క విటమిన్‌-డి మాత్రం మన శరీరంలోనే తయారవుతుంది. సూర్యరశ్మి సహాయంతో దీన్ని చాలావరకూ మన శరీరమే తయారు చేసుకుంటుంది, చాలా కొద్దిభాగం మాత్రమే ఆహారం ద్వారా లభిస్తుంది.
• వాస్తవానికి విటమిన్‌-డిలో డి1, డి2.. ఇలా 5 రకాలున్నాయిగానీ మనకు ఉపయోగపడేది 'డి3' అనేది మాత్రమే. దీన్నే 'కోలీకాల్సిఫెరాల్‌' అంటారు. ఇది మన శరీరంలో ఏదో ఒక్కచోటే తయారయ్యేది కాదు. రకరకాల దశల్లో, వివిధ రూపాల్లో పరిణామం చెందుతుంది.

విటమిన్‌ డి పనేమిటి? ప్రయోజనమేమిటి?

• అంతా విటమిన్‌-డి అన్నది ప్రధానంగా ఎముకల ఆరోగ్యానికే కీలకమైనదని భావిస్తుంటారు. అది వాస్తవమేగానీ.. దీనితో అనేకానేక ఇతరత్రా ప్రయోజనాలూ చాలా ఉన్నాయని పరిశోధనా రంగం గుర్తించింది.
• ముఖ్యంగా రోగ నిరోధక శక్తిని బలోపేతం చేయటంలో విటమిన్‌-డి కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. తెల్లరక్తకణాలు చురుకుగా ఉండి, రోగకారక క్రిములతో పోరాడాలంటే మన శరీరంలో విటమిన్‌-డి తగినంత ఉండటం చాలా అవసరం.
• విటమిన్‌-డి రక్తనాళాలను ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది. క్లోమం లోని బీటా కణాల మీద పని చేసి ఇన్సులిన్‌ ఉత్పత్తి సజావుగా సాగుతుండేలా చేస్తుంది. ఇన్సులిన్‌ను తయారు చేసే కణాల విభజననూ నియంత్రిస్తుంటుంది. శరీర కణాలు ఇన్సులిన్‌ను గ్రహించేలా చూడటంలో కూడా దీనిది కీలక పాత్ర. చిన్నపిల్లల్లో టైప్‌-1 మధుమేహం రావటానికి విటమిన్‌-డి లోపమూ ఒక ప్రధాన కారణమని గుర్తించారు. దీనిపై ఎన్నో పరిశోధనలు సాగుతున్నాయి.
• విటమిన్‌-డికి ఉన్న మరో కీలకమైన ప్రయోజనం- ఇది శరీరంలో కణ విభజనను నియంత్రిస్తుంటుంది. ఇది లోపించి కణ విభజన శ్రుతి తప్పితే.. పరిస్థితి క్యాన్సర్‌కు దారి తీస్తుంది. ముఖ్యంగా విటమిన్‌-డి లోపం వల్ల పెద్దపేగు క్యాన్సర్‌, రొమ్ము క్యాన్సర్‌, ప్రోస్టేటు గ్రంథి క్యాన్సర్‌, క్లోమం క్యాన్సర్ల ముప్పు పెరుగుతోందని అధ్యయనాల్లో కూడా నిరూపణ అయ్యింది. కాబట్టి శరీరంలో విటమిన్‌-డి స్థాయులు సజావుగా ఉండేలా చూసుకోవటమన్నది క్యాన్సర్ల నివారణలో కూడా ముఖ్యమైన అంశం.
• ఎముకలకు విటమిన్‌-డితో ఏమిటి లాభం: ఎముకల ఆరోగ్యానికి క్యాల్షియం చాలా అవసరం. మనం తీసుకునే ఆహారంలోని క్యాల్షియం పేగుల ద్వారా రక్తంలో కలిసేలా చూసేది ఈ విటమిన్‌-డినే. అలాగే ఇది రక్తంలోని క్యాల్షియంను ఎముకల్లోకి పంపిస్తుంది, ఎముకలు క్షయం కాకుండా, అవి క్షీణించకుండా నిలువరిస్తుంటుంది. ఈ మూడూ ముఖ్యమైన ప్రయోజనాలు.

మరికాస్త ఎండ తగలనివ్వండి!

రోజులో ఎంత సమయం ఎండలో నిలబడితే మన శరీరానికి సరిపడినంత విటమిన్‌-డి తయారవుతుందన్నది కీలకమైన ప్రశ్నేగానీ దీనికి స్పష్టమైన సమాధానం మాత్రం లేదు. చర్మం కింద కొలెస్ట్రాల్‌ నుంచి ఈ 'కోలీ కాల్సిఫెరాల్‌' తయారవ్వటానికి తెల్లటి చర్మం గల పాశ్చాత్య దేశీయులు సుమారు 20-30 నిమిషాలు సూర్యరశ్మి తగిలేలా ఉండాలని గుర్తించారు. అదే మనం, నల్లజాతీయులు దానికి ఆరు రెట్లు ఎక్కువ సమయం సూర్యరశ్మిలో నిలబడితేనేగానీ ఆ మాత్రం విటమిన్‌-డి తయారవ్వదని తేలింది. ఇది పూర్తిగా సాధ్యమయ్యే విషయం కాదు. కానీ రోజులో కొన్ని గంటలపాటైనా సూర్యరశ్మి తగిలేలా ఆరుబయట గడపటం అన్ని విధాలా శ్రేయస్కరం.

• మన దేశంలో యూవీ కాంతి ఎక్కువే. అలాగే సముద్రతీర ప్రాంతంలోనూ, ఎత్తయిన కొండ ప్రాంతాల్లోనూ యూవీ కిరణాలు మరింత తీక్ష్ణంగానూ ఉంటాయి. అయినా కూడా మన భారతదేశంలో.. మిగతా అన్ని ప్రాంతాలతో పాటు కొండ ప్రాంతాల్లో, సముద్ర తీర ప్రాంతాల్లో కూడా విటమిన్‌-డి లోపం ఎక్కువగా ఉందని అధ్యయనాల్లో గుర్తించారు. కాబట్టి కేవలం సూర్యరశ్మి ఎక్కువగా తగలకపోవటం ఒక్కటే విటమిన్‌-డి లోపానికి కారణమని భావించటానికి లేదు. విటమిన్‌-డి లోపం తలెత్తితే కచ్చితంగా చికిత్స తీసుకోవటం అవసరం.

ఆహారం

విఖ్యాత 'ఇనిస్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ మెడిసిన్‌(అమెరికా)' తాజాగా నవంబరు 30న దీనికి సంబంధించిన కీలక నివేదిక వెలువరించింది. దీని ప్రకారం మనకు రోజుకు విటమిన్‌-డి 700 యూనిట్లు అవసరమవుతుంది. దాన్ని శరీరానికి సమకూర్చాలంటే ఆహారం ద్వారా కనీసం 1000 యూనిట్లు అయినా తీసుకోవాలి. ఇది కేవలం కొన్ని రకాల చమురు జాతి చేపల ద్వారానే లభిస్తుందిగానీ ఇవి మన దేశంలో అంతగా వాడుకలో లేవు. శాకాహారం ద్వారా ఇది మరింత అసాధ్యం. గుడ్డు నుంచీ చాలా తక్కువే లభిస్తుంది. షార్క్‌ లివర్‌, కాడ్‌ లివర్‌ ఆయిల్‌ నూనెల ద్వారా ఇది లభ్యమవుతుంది.* పుట్టగొడుగుల్లో ఉంటుందిగానీ ఎండలో పెరిగిన పుట్టగొడుగుల్లో ఎక్కువగా ఉంటుంది. అదే నీడలో పెరిగిన పుట్టగొడుగుల్లో పెద్దగా ఉండదని పరిశోధకులు గుర్తించారు.

ఎలా తయారవుతుంది?

• మన చర్మం కింది పొరల్లోని కొలెస్ట్రాల్‌.. సూర్యరశ్మిలోని అతినీల లోహిత కిరణాలను(యూవీ) గ్రహించి.. వాటి సహాయంతో 'కోలీ కాల్సిఫెరాల్‌(డి3)'ను తయారు చేస్తుంది. ఇది విటమిన్‌-డికి సంబంధించిన ప్రాథమిక రూపం. ఇది గ్లోబ్యులిన్‌, 'విటమిన్‌-డి బైండింగ్‌ ప్రోటీన్‌' అనే ప్రోటీన్ల సాయంతో రక్తంలో కలిసి.. లివర్‌ను చేరుతుంది. ఇందుకు పారాథైరాయిడ్‌ గ్రంథి స్రవించే 'పారాథార్మోన్‌', థైరాయిడ్‌ గ్రంథిలోని సి-కణాలు స్రవించే 'కాల్సిటోనిన్‌'.. కీలకమైనవి.
• లివర్‌ను చేరిన తర్వాత.. 'కోలీ కాల్సిఫరాల్‌' కాస్తా అక్కడ '25 హైడ్రాక్సి కాలీ కాల్సిఫరాల్‌'గా పరిణామం చెందుతుంది. ఇదే మన శరీరంలో కీలకమైన విటమిన్‌-డి రూపం. ఇలా తయారైనది 15 రోజుల పాటు నిల్వ ఉంటుంది, రక్తంలో తిరుగాడుతుంటుంది.
• రక్తంలో తిరుగుతుండే '25 హైడ్రాక్సి కోలీకాల్సిఫెరాల్‌' ఆ తర్వాత.. మూత్రపిండాల్లోగానీ, తెల్లరక్తకణాల్లోగానీ చురుకైన విటమిన్‌-డి రూపంలోకి మారుతుంది. దాన్నే '1, 25 డైహైడ్రాక్సీ కోలీకాల్సిఫెరాల్‌'. మన శరీరంలో వినియోగమయ్యే కీలకమైన విటమిన్‌-డి రూపం ఇది.
• ఇన్ని దశల్లో పరిణామం చెందుతుంది కాబట్టే.. సూర్యరశ్మి సోకకపోవటం, ఆహారంలో విటమిన్‌-డి లోపించటం, పారాథైరాయిడ్‌ పనితీరు దెబ్బతినటం, లివర్‌ వ్యాధులు, కిడ్నీ జబ్బులు.. ఇలా ఎన్నో సందర్భాల్లో విటమిన్‌-డి లోపం తలెత్తుతుంది.

లోపిస్తే నొప్పులే!

• ఓ మోస్తరుగా లోపిస్తే ఆకలి మందగించటం, బరువు తగ్గటం, నిద్రలేమి, నిస్సత్తువ, నిస్త్రాణ, కండరాల నొప్పులు, ఒళ్లు నొప్పుల వంటి సమస్యలు వేధిస్తుంటాయి. విటమిన్‌-డి మరింతగా లోపిస్తే.. రకరకాల ఎముకల సమస్యలు వెంటాడతాయి. రోగనిరోధక వ్యవస్థ బలహీనపడి రకరకాల వ్యాధులూ చుట్టుముడతాయి.

ఎముక వ్యాధులు

• రికెట్స్‌: ఇది చిన్నపిల్లల్లో ఎక్కువ. కాళ్లు వంకర తిరిగిపోయి.. దొడ్డికాళ్లలా అవుతాయి. రొమ్ము ఎముకలు ముందుకు తోసుకొచ్చి పిట్టగూడులా అయిపోతారు. పిల్లల్లో ఎదుగుదల లోపించి నడవటం కూడా కష్టమైపోతుంది. ఎన్నేళ్లొచ్చినా పాకుతుంటారు. వీరికి విటమిన్‌-డి ఇస్తేత్వరగా లేచి తిరుగుతారు.
• ఆస్టియో మలేషియా: విటమిన్‌-డి లోపం కారణంగా యువతీ యువకుల్లో ఎక్కువగా కనబడే సమస్య ఇది. ఎముక పుష్టి తగ్గి నడక కష్టం కావటం, కూర్చుని లేవటం, మెట్లు ఎక్కటం కష్టంగా తయారవ్వటం వంటి సమస్యలుంటాయి. మరీ ముదిరితే వెన్నుపాము ఎముకలు విరగటం, తుంటి ఎముకలు విరగటం, వెన్నుపూసల మధ్య ఉండే డిస్కులు బెసగటం, దానివల్ల నాడులు నొక్కుకుని నొప్పుల వంటివి చాలా ఎక్కువ.
• ఆస్టియో పొరోసిస్‌: విటమిన్‌-డి లోపం వల్ల పెద్ద వయసు వారిలోఎముక పుష్టి తగ్గి అవి బోలుబోలుగా, పెళుసుగా మారిపోయే సమస్య చాలా ఎక్కువ. ఫలితంగా వీరిలో ఎముకల నొప్పులు, ఎముక విరగటమన్నదీ చాలా ఎక్కువ. నెలసరి నిలిచిపోయిన స్త్రీలలో హార్మోన్ల సమస్యలకు తోడు ఈ విటమిన్‌-డి లోపం కూడా తోడైతే ఆస్టియో పొరోసిస్‌ ముప్పు చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి ఆస్టియో పొరోసిస్‌ నివారణలో, చికిత్సలో విటమిన్‌-డి కూడా తీసుకోవటం ముఖ్యమైన అంశం.
• ఆస్టియో పీనియా: కండరాలు, ఎముకలు విపరీతమైన నొప్పులతో మంచం మీది నుంచి లేవటం, కదలటం కూడా కష్టంగా తయారవుతుంది.సాధారణంగా వృద్ధుల్లో ఎక్కువ.
• నాడుల బలహీనం: విటమిన్‌-డి నాడుల పనితీరుకూ కీలకం. కాబట్టి ఇది లోపిస్తే బ్యాలెన్స్‌ కోల్పోతుండటం, పాదాల్లో స్పందనలు తగ్గటం, కండరాల నొప్పులు, ఎముకల నొప్పులు ఎక్కువగా వేధిస్తుంటాయి.

లోపాన్ని గుర్తించే పరీక్షలు

• చర్మం కింద తయారయ్యే 'కోలీ కాల్సిఫరాల్‌' గానీ, కిడ్నీల నుంచి వచ్చే '1, 25 డైహైడ్రాక్సీ కోలీ కాల్సిఫరాల్‌' గానీ శరీరంలో ఎక్కువ రోజులు నిల్వ ఉండవు. లివర్‌లో తయారయ్యే '25 హైడ్రాక్సి కాలీ కాల్సిఫెరాల్‌' ఒక్కటే ఎక్కువ రోజులు నిల్వ ఉంటుంది. కాబట్టి శరీరంలో విటమిన్‌-డి తగినంత ఉందా? లేక లోపించిందా? అన్నది తెలుసుకునేందుకు ఈ '25 హైడాక్సి కోలీకాల్సిఫెరాల్‌' పరీక్ష చేయటమే ఒక్కటే పూర్తి కచ్చితమైన పద్ధతి. విటమిన్‌-డి లోపం ఉందా? లేదా? అన్నది దీని ఆధారంగానే కచ్చితంగా నిర్ధారిస్తారు.
• రక్తంలో విటమిన్‌-డి స్థాయి తక్కువగా ఉంటే ఎముకల క్షయం ఎక్కువగా ఉంటుంది. దానివల్ల 'ఆల్కలీన్‌ ఫాస్ఫటేజ్‌' ఎక్కువగా తయారవుతుంది. కాబట్టి రక్తంలో 'ఆల్కలీన్‌ ఫాస్ఫటేజ్‌' ఎక్కువగా ఉన్నా కూడా వారికి విటమిన్‌-డి లోపం ఎక్కువగా ఉన్నట్లే. అందుకని 'ఆల్కలీన్‌ ఫాస్ఫటేజ్‌' పరీక్ష చేసినా కూడా కొంత వరకూ విటమిన్‌-డి లోపం ఉందా? లేదా? అన్నది తెలుస్తుంది. అలాగే మనం తిన్న ఆహారం నుంచి క్యాల్షియాన్ని గ్రహించేది విటమిన్‌-డినే కాబట్టి ఒంట్లో క్యాల్షియం తక్కువున్నా కూడా విటమిన్‌-డి లోపం ఉందని భావించాల్సి ఉంటుంది. కాబట్టి ఒంట్లో విటమిన్‌-డి లోపం ఉందా? లేదా? అన్నది తెలుసుకునేందుకు ఉపయోగపడే కీలకమైన రక్త పరీక్షలు ఏమంటే..
• 25 హైడ్రాక్సి విటమిన్‌ డి3 * పారాథార్మోన్‌ * ఆల్కలీన్‌ ఫాస్ఫటేజ్‌ * రక్తంలో క్యాల్షియం స్థాయి
  అవసరాన్ని బట్టి వైద్యులు వీటిలో కొన్ని చేస్తారు. కాస్త చౌకగా పూర్తయ్యే ఆల్కలీన్‌ ఫాస్ఫటేజ్‌, పారాథార్మోన్‌ పరీక్షల మీద ఎక్కువగా ఆధారపడుతుంటారు. మొత్తానికి వీటి ఆధారంగా విటమిన్‌-డి లోపం ఉందా? లేదా? అన్నది ఒక అంచనాకు రావచ్చు.

చికిత్స ఏమిటి?

విటమిన్‌-డి లోపం తలెత్తితే దాన్ని సరిచేసుకునేందుకు పూర్తిగా ఆహారం, సూర్యరశ్మి మీదే ఆధారపడటం వల్ల ఉపయోగం ఉండదని అధ్యయనాల్లో స్పష్టమైంది. దీనికి కచ్చితంగా చికిత్స తీసుకోవాల్సిందే.

విటమిన్‌-డి మాత్రల రూపంలో దొరుకుతుంది. 1000 నుంచి 2000 యూనిట్ల మాత్రలు లభ్యమవుతున్నాయి. అలాగే '1, 25 డై హైడ్రాక్సి కోలీ కాల్సిఫెరాల్‌' ఉండే 'కాల్‌సిట్రియాల్‌' అనే పొడి పొట్లాలు (శాచెట్లు) లభిస్తున్నాయి. వీటిని రోజుకు మూడుసార్లు తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. విటమిన్‌-డి3 ఇంజక్షన్‌ రూపంలో లభిస్తుంది. ఇది మన దేశంలో ఎక్కువగా వినియోగంలో ఉంది. దీన్ని నెలకోసారి తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది, ఇదేమంత ఖరీదైనది కూడా కాదు. అవసరాన్ని బట్టి వైద్యులు వీటిని సిఫార్సు చేస్తారు. విటమిన్‌-డి లోపాన్ని అధిగమించేంత వరకూ చికిత్స తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఇటీవలి వరకూ కూడా.. శరీరంలో విటమిన్‌-డి మోతాదు ఎక్కువైతే దానివల్ల ఇతరత్రా అనర్థాలు తలెత్తుతాయని భావిస్తుండేవారు. కానీ అది సరికాదు. అది ఎక్కువైనా ఎటువంటి నష్టమూ ఉండదు.

• గర్భిణుల్లో 'డి' లోపం -- పిల్లల్లో భాషా సమస్యలు

గర్భిణులు సరైన పోషకాహారం తీసుకోవటం తప్పనిసరి. దీంతో విటమిన్లు, ఇతర పోషకాల లోపం తలెత్తకుండా చూసుకోవచ్చు. ఇది వారికే కాదు. పుట్టబోయే పిల్లల ఆరోగ్యానికీ ఎంతో మేలు చేస్తుంది. గర్భిణుల్లో విటమిన్ల లోపం.. ముఖ్యంగా విటమిన్‌ డి లోపం కారణంగా వారి పిల్లల్లో భాషా నైపుణ్యాలు దెబ్బతినే ముప్పు పెరుగుతున్నట్టు తాజా అధ్యయనంలో తేలింది. మూణ్నెల్లు దాటిన తర్వాత గర్భస్థ శిశువు మెదడులో భాషను నేర్చుకోవటంలో తోడ్పడే భాగం రూపుదిద్దుకోవటం ఆరంభిస్తుంది. అలాగే భావోద్వేగ, ప్రవర్తన వంటివాటి అభివృద్ధిలో పాలు పంచుకునే నిర్మాణాలు, మార్గాలు కూడా ఏర్పడుతుంటాయి. ఈ సమయంలో విటమిన్‌ డి లోపం గనక ఏర్పడితే వారి పిల్లలు భాషను నేర్చుకోవటంలో మిగతావారికన్నా ఎక్కువగా ఇబ్బంది పడుతున్నట్టు ఆస్ట్రేలియా పరిశోధకులు గుర్తించారు. అధ్యయనంలో భాగంగా 18 వారాల సమయంలో గర్భిణుల రక్తంలో విటమిన్‌ డి మోతాదులను పరీక్షించారు. అనంతరం వారి పిల్లలు పెద్దయ్యాక 5, 10 ఏళ్ల వయసులో ప్రవర్తన, భాషా నైపుణ్యాలను పరిశీలించారు. గర్భిణిగా ఉన్నప్పుడు విటమిన్‌ డి లోపం గలవారి పిల్లల్లో భాషా సమస్యలు ఎదురవుతున్నట్టు తేలింది. మెదడు అభివృద్ధి చెందే కీలక సమయంలో విటమిన్‌ డి లోపం ఏర్పడటమే దీనికి కారణమవుతున్నట్టు పరిశోధకులు అనుమానిస్తున్నారు. పాలు, గుడ్లు, చీజ్‌, సాల్మన్‌ చేపల నుంచి విటమిన్‌ డి లభిస్తుంది. రోజులో కొంతసేపు ఎండలో నిలబడినా మన చర్మం దీన్ని తయారుచేసుకుంటుంది. అందువల్ల గర్భిణులు సమతులాహారం తీసుకుంటూ, కాసేపు ఎండలో నిలబడటం మంచిదని పరిశోధకులు సూచిస్తున్నారు. విటమిన్‌ డి లోపం రాకుండా మాత్రలు వేసుకోవటమూ మంచిదేనంటున్నారు.

• గుండెని రక్షించే విటమిన్‌'డి'

మనకు సంక్రమించే రకరకాల వ్యాధులకు మూలకారణం విటమిన్ల లోపంగానే వైద్యులు చెబుతుంటారు. ఈ లోపాలను ఎప్పటికప్పుడు తెలుసుకుంటూ అవసరమైన చర్యలు తీసుకోవడం అత్యంత అవసరం. విటమిన్లు శరీరంలో తగినంతగా ఉండేలా చూసుకుంటే అనేక రకాల రోగాలకు చాలా దూరంగా ఉండవచ్చంటున్నారు నిపుణులు.

ప్రకృతిపరంగా లభించే విటమిన్లనైనా పుష్కలంగా ఉపయోగించడానికి ప్రయత్నిస్తే ఎప్పుడూ ఆరోగ్యంగా, హాయిగా ఉండవచ్చు. అలా ప్రకృతి సిద్ధం గా మనకు లభించే విటమిన్లలో ''డి'' విటమిన్‌ ఒకటి. ముఖ్యంగా ''డి''విటమిన్‌ లోపం వల్ల గుండెకు సంబంధించిన వ్యాధులు దాడి చేస్తాయని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.

డి' విటమిన్‌ తగినంత పరిమాణంలో మన శరీరంలో లేకపోతే అధిక రక్తపోటు, ఊబకాయం, గుండెకు సంబంధించిన అనేక రకాల వ్యాధులు వచ్చే ప్రమాదం ఉందని వారు చెప్పారు. అయితే శరీరంలో విటమిన్‌ ''డి'' లోపాన్ని అంత త్వరగా గుర్తించలేమని డాక్లర్లు అంటున్నారు. సంధ్యాసమయంలో సూర్యరశ్మి ద్వారా విటమిన్‌ ''డి'' పుష్కలంగా లభిస్తుంది . ఈ విటమిన్‌ లోపం వల్ల శరీరంలో రక్తం చిక్కబడి పలురకాల రుగ్మతలకు కారణభూతమవు తుంటాయి . మరి ఇక ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా లభించే ''డి'' విటమిన్‌ను వెంటనే పొందండి .

విటమిన్ ఇ

• విటమిన్‌ ఇ 8 రకాల కొవ్వులో కరిగే సమ్మేళనాలు , ముఖ్యముగా టొకొఫెరల్స్ మరియు తోకోత్రినోల్స్ ఉన్నాయి. దీనిలో వివిధ సమ్మేళనాలలో Y-టోకోఫెరోల్ ముఖ్యమైనది .
• శరీరంలో విటమిన్ల పాత్ర కీలకమైంది. అవి ఏమాత్రం లోపించినా రకరకాల సమస్యలు ఎదురవుతాయి. వాటిలో ముఖ్యంగా చెప్పుకొనేది విటమిన్‌ 'ఇ'.. ఇది అందం.. ఆరోగ్యపరంగా ఎంతో ఉపయుక్తం. 'విటమిన్‌ ఇ' ని పునరుత్పత్తి శక్తి ప్రదాతగా అభివర్ణించడమే కాక దానికి 'టొకోఫెరాల్ ' అని పేరు పెట్టారు. అంటే శిశు జనన కారకం అని అర్థం. 'ఆయిల్‌ ఆఫ్‌ ఫెర్టిలిటి' అంటారు. దీనివల్ల శరీర పటుత్వం బాగా ఉంటుంది. చర్మం ముడుతలు పడదు. క్రీడా సామర్ధ్యం పెంచుతుంది. స్త్రీల జననాంగాల్లో తడి ఆరిపోకుండా కాపాడుతుందని ఇటీవల పరిశోధనల్లో తెలుసుకున్నారు.

ఉపయోగాలు :

• వూబకాయం:

విటమిన్‌ 'ఇ'కి కొవ్వును కరిగించే శక్తి ఉంది. వూబకాయం ఉన్నవారు తరచూ విటమిన్‌ 'ఇ' లభించే పోషకాలను తీసుకుంటే సమస్యనియంత్రణలో ఉంటుంది.

• యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు:

దీనిలో యాంటీఆక్సిడెంట్లు అధికం. అవి గుండెకు ఎంతో మేలు చేస్తాయి. అంతేకాదు శరీరంలోని ఫ్రీరాడికల్స్‌ను దూరం చేస్తాయి. క్యాన్సర్‌ కారకాలను నాశనం చేస్తాయి. రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతాయి. మతిమరుపు సమస్య ఉండదు. ఈ విటమిన్‌ చూపు స్పష్టతకు కూడా తోడ్పడుతుంది.

• రక్తకణాల వృద్ధి:

కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తుంది. రక్తకణాల వృద్ధికి తోడ్పడుతుంది. నాళాలలో రక్త ప్రసరణ సులువుగా జరుగుతుంది. అంతేకాదు మెనోపాజ్‌ దశలో ఉన్న మహిళలకు వచ్చే సమస్యలను నివారిస్తుంది కూడా విటమిన్‌ 'ఇ'.

• చర్మసంరక్షణ:

పొడిచర్మం గలవారు విటమిన్‌'ఇ' లభించే పోషకాలు తీసుకుంటే చర్మం మృదువుగా తయారవుతుంది. అలానే దద్దుర్లు, దురద వంటివాటిని తగ్గిస్తుంది. అంతేకాదు అతినీలలోహిత కిరణాలను నుంచి శరీరాన్ని కాపాడేశక్తి దీనికుంది.

• నొప్పినివారిణి:

కీళ్లనొప్పులను తగ్గిస్తుంది. కండరాలను దృఢపరుస్తుంది. అవి తేలికగ్గా కదలడానికి తోడ్పడుతుంది. వయసు పైబడుతున్నవారు ఈ విటమిన్‌ను ఎక్కువగా తీసుకోవడం మంచిదని నిపుణుల సలహా. అలానే ఎదిగే చిన్నారులకు ఇవ్వాలి.

• సంతానలేమి సమస్య

సంతానలేమి సమస్య ఉన్న వాళ్లు ఫోలిక్ ఆమ్లం, విటమిన్-ఇ,బి12, విటమిన్-సి, సెలీనియం, ఐరన్, జింక్, లైకోపిన్ వంటి పోషకాలను తీసుకోవాలి. సెలినియం, విటమిన్-ఇ లు (ఆక్సిడేటివ్ డామేజ్ జరగకుండా) ప్రత్యుత్పత్తి అవయవాలని రక్షిస్తాయి. ఆడవారిలో గర్భస్రావం కాకుండా నిరోధిస్తాయి. మగవాళ్లలో శుక్రకణాల పనితీరుని మెరుగుపరుస్తాయి. అంటే మొత్తంగా ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ పనితీరు మెరుగుపడుతుందన్నమాట

• బ్యూటీ టిప్స్:

మిలమిలలాడే నయనాల కోసం.. సగం ఇ విటమిన్ మాత్ర తీసుకుని అందులో అరచెంచా పాలమీగడ, రెండుచుక్కల నిమ్మరసం కలిపి కళ్ల చుట్టూ రెండు మూడు నిమిషాలు మర్దన చేయాలి. పదిహేను నిమిషాలయ్యాక కడిగేయాలి. ఇప్పుడు బంగాళాదుంపను తురిమి లేదా రసం తీసుకోవాలి. తురుము అయితే తేనె పావుచెంచా వేయాలి. లేదంటే చెంచా తేనె చేర్చి కళ్లకు పూతలా వేయాలి. కాసేపయ్యాక కడిగేసుకుంటే నయనాలు చాలా తాజాగా కనిపిస్తాయి..

• విటమిన్‌'ఇ' లభించే కొన్ని పదార్థాలు :

మనం తినే ఆహారంలో ఎక్కువగా ఇ విటమిన్‌ లభించదు. అందుకే చాలా మంది దీన్ని సప్లిమెంటుగా తీసుకుంటారు. అనుదినం దీన్ని 8 మి.గ్రా.| తీసుకోవచ్చు.

• వీట్ జర్మ్‌ ఆయిల్ --149.4 మి.గా %,
• ఆకుకూరలు...1.5 to 2.0 mg%,
• నట్స్--15 -25 మి.గా %,
• గుమ్మడికాయ--0.8 - 1.06 మి.గా %,
• చిలగడదుంప-- 0.26 to 0.94 mg%,
• రాక్‌ఫిష్‌-- 0.36 to 0.44 mg%,
• బ్రొకోలీ..0.8 to 1.45 mg% ,
• పొద్దుతిరుగుడు నూనె--31-41 మి.గా%,
• బాదంపప్పులు.... 15 to 25 mg%,
• పాలకూర .... 1.5 to 3.5 mg%,
• టమెటో... 0.54 to 0.56 mg%,
• బొప్పాయి.... 0.3 mg% ,
• ఆలివ్ నూనె .........వంటి వాటిలో ‘ఇ-విటమిన్’ పుష్కలంగా లభిస్తుంది.

విటమిన్ కె

• కొవ్వులో కరిగే విటమిను . రక్తము గడ్డకట్టుటలో ఉపయోగపడే ఒక ఫేక్టర్ . ఎముక మరియు ఇతర కణజాలము లో కొన్ని జీవక్రియలకు సహకరించును. దీనిలో విటమిన్‌ కె1 , విటమిన్‌ కె2 అని రెండు రకాలు. విటమిన్‌ కె1 ని విటమిన్‌ కెజె (ఫిల్లొక్వినోన్‌) అని కూడా పులుస్తారు .

విటమిన్‌ కె1 - మొక్కలలో తయారవును . అన్ని ఆకుపచ్చని ఆకుకూరలలోను , సోయాబీన్‌ లలోను లభించును . మానవ చిన్నపేగులలో బాక్టీరియా విటమిన్‌ కె1 ను విటమిన్‌ కె2 గా మార్చుతు ఉండును. విటమిన్‌ కె2 ఎముకల జీవపక్రియలో సహాయపడును.

• విటమిన్‌-కె కుత్రిమ తయారీ రకాలు లో కె3 , కె4 ,కె5 లు ఉన్నాయి. కె1, కె2 విటమిన్లు హానికరము కావు . కుత్రిమ తయారీ విటమిన్లు కె3 (మేనడైఓన్) కొంతవరకు హానికరమని చెప్పబడుతున్నది .

విటమిన్‌ కె లో రకాలు :

విటమిన్‌ కె2 స్వయము గా విటమిన్‌ కె లో ఒకరకము . కె2 లో చాలారకాలు ఉన్నాయి. ముఖ్యము గా menaquinone-4 (MK4) , మరియు menoqinone-7 (MK-7) ల గురించి తెలుసుకోవడం జరిగింది . విటమిన్‌ కె1 నుండి .. ఎం.కె-4 మన శరీరములో వృషణాలు , పాంక్రియాస్ , ధమనుల గోడలు లలో ఇంకా మనం తెలుసుకోవలసిన రసాయన పక్రియ విధానములో మార్పుచెందుతూ ఉన్నది . ఎం.కె-7 మన శరీరము లో తయారవదు . ఆహారపదార్ధము లనుండి " phylloquinone " నుండి పేగులలోని బాక్టీరియా వలన తయారవుతుంది . ఈ రెండే ముఖ్యము గా విటమిన్‌ కె గా పరిగణించబడుతున్నాయి.

• విటమిన్‌ కె absorption మరియు ఆహార అవసరాలు :

విటమిన్‌ -కె చిన్నపేగులు , పెద్దపేగులలో ఆహారము నుండి గ్రహించబడునని ఆధారాలు ఉన్నాయి. వివిదరకాల పేగుల వ్యాదులలోను , మాల్ అబ్సార్ప్ షన్‌ సిండ్రోమ్‌ లోనూ విటమిన్‌-కె లోపము గుర్తించడము జరిగినది . యాంటీబయోటిక్స్ వాడడము వలన ఫేగులలో మంచిబాక్టీరియా చనిపోవడము వలన ఈ విటమిను చాలావరకు గ్రహించబడడము లేదు . ఈ మధ్యన ప్రేవులనుండఎ డైట్ ద్వారా తగినంత రక్తములోనిని గ్రహించబడినా ... రక్తములో దాని మోతాదు అనుకున్నంత పెరగడము లేదు . దానికి కారణము incomplete" gamma-carboxylated protein " ‌ఉండడము వలన జరుగుతుంది.

• కెమికల్ నిర్మాణము (chemical structure) :

అన్ని రకాల విటమిన్‌ కె సమూహాలు ఉమ్మడిగా " methylated naphthoquinone ring structure (menadione) కలిగిఉంటాయి. . . కాని అలిఫాటిక్ సైడ్ చైన్‌ లో మార్పు ఉంటుంది . ఈ సైడ్ చైన్‌ లో నాలుగు ఐసోప్రెనోయిడ్ రెసిడ్యూస్ ఉంటాయి. వీటి అన్నిటిలోనూ నాఫ్థోక్వినోన్‌ నే పనిచేసే రసాయనము . సింతటిక్ విటమిన్‌-కె లు అయిన కె-3, కె4, కె5 లు కూడా వాడుకలో ఉన్నాయి . పెంపుడు జంతువుల మేత-పరిశ్రమలలో (విటమి్‌-కె 3 ) వాడుతూఉన్నారు . విటమిన్‌-కె5 ఫంగల్ గ్రోత్ (బూజు పెరుగుదలను ) అరికట్టడానికి వాడుతున్నారు .

• ఫిజియోలజీ (physiology) :

ఇతర కొవ్వులో కరిగే విటమిన్లు మాదిరిగానే విటమిన్‌ కె కూడా కొవ్వుకణజాలము (ఫాట్ టిస్స్యూ) లోనే నిలువా ఉంటుంది . విటమిన్‌-కె ప్రోటీన్లు లోని గ్లుటమేట్ రెసిడ్యుస్ లను కార్బాక్షిలేషన్‌(carboxylation) లో పాల్గొని " గమ్మ -కార్బాక్షీ గ్లుటమేట్ (gamma - carboxyglutamate) రెసిడ్యూస్ లను తయారు చేస్తుంది . ఈ మార్చబడిన రెసిడ్యూస్ నిర్ణీత ప్రోటీన్‌ డొమైన్స్ అయిన GLA డొమైన్స్ తో ఉండి అనేక పనులు చేయునని కనుగొనబదింది . సుమారు 15 మానవ జి.ఎల్.ఎ. డొమైన్లు గుర్తించబడినవి .... ఈ కింది పనులు చేయును .

• రక్తము గడ్డ కట్తుట కు (blood coagulation- prothombin factor 11, factor v11 , 1x , x , protein C, protein S and protein Z)
• ఎముకల జీవక్రియ (Bone metabolism): ఆస్టియోకాల్సిన్‌ తయారీ,
• రక్తనాళాల పక్రియ : ప్రోటీన్‌ 6 పెరుగుగల ఆపడము , మున్నగునవి .

రోజువారి అవసరమైన విటమిన్‌-కె (daily requirement) :

• చంటి బిడ్డలకు --- రోజుకి 10-20 మైక్రో గ్రా.
• 25 సం . వయసు వారికి --- 120 మైక్రో.గ్రా.,
• పెద్దవారికి ---- సుమారు 90 మై.గ్రా. ,

విటమిన్‌ కె లభించు ఆహారపదార్ధములు :

• విటమిన్ K1 ఆకు పచ్చని బచ్చలికూర వంటి కూరగాయలు, స్విస్ chard, మరియు బ్రాసికా (ఉదా క్యాబేజీ, కాలే, కాలీఫ్లవర్, బ్రోకలీ, మరియు బ్రస్సెల్స్ మొలకలు) లో ప్రధానంగా లబించును .
• అవకాడో వంటి ఫలాలు వంటి కొన్ని పండ్లు, kiwifruit మరియు ద్రాక్ష లలో లభించును .
• కొన్ని కూరగాయల నూనెలు, ముఖ్యంగా సోయాబీన్ నూనె లలో లభించును.
• మానవులు కోలోనిక్ బాక్టీరియా ఈ విటమిన్‌ ను పేగులలో తయారుచేసి 'విటమిన్ కె అవసరాలను తీర్చును . ఈ కారనము గా అప్పుడే జన్మించిన శిసువులు లో కోలాన్‌ బాక్టీరియా 5-6 రోజుల వరకూ ఉండవు కావున ఈ కె విటమిన్‌ లోపము కనబడును అందుకే పుట్టిన వెంటనే విటమిన్‌ కె ఇంజక్షన్‌ ఇస్తారు .

chloroplasts లో thylakoid పొర వరకు గట్టి బైండింగ్ వలన phylloquinone యొక్క ఆకుపచ్చని మొక్కలు లో విటమిన్ కె ఉన్నంత సమానమైన పరిమాణములో లభ్యత కాదు . ఉదాహరణకు, వండిన బచ్చలికూర phylloquinone ఒక 5% సమానమైన జీవ లభ్యతను ఉంది. ఒక బచ్చలికూర వరకు కొవ్వు జతచేస్తుంది ఉన్నప్పటికీ సమానమైన జీవ లభ్యతను కొవ్వు లో విటమిన్ కె పెరిగిన ద్రావణీయత కారణంగా 13% వరకు పెరుగుతుంది.

• విటమిన్ K2 (Menaquinone-4) జంతు కణజాలం ద్వారా తయారగుటచే మరియు మాంసం, గుడ్లు, పాల ఉత్పత్తులు లలో తగినంత లబించును . Menaquinone-7 -- బ్యాక్టీరియా ద్వారా కృత్రిమంగా మరియు పులియబెట్టిడము వలన తయారగును కాబట్టి పులియ బెట్టిన సోయాబీన్స్ లోను త్యయారగును.
• విటమిన్ కె యొక్క MK-4 చీజ్ లో 2-7% లభించును .

విటమిన్ బి

• బి విటమిన్‌: ఇందులో చాలా రకాల విటమిన్లు కలిసి ఉంటాయి కాబట్టి దీనిని బి-కాంప్లెక్ష్ విటమిన్‌ అని సాధారణముగా పిలుస్తారు . సుమారు 3౦ సం.ల క్రితము వైద్య ఇంత ప్రగతిని సాధించి లేదు . "పోషాకాహారము" అంటే "మాంసకృతులు , పిండిపదార్థాలు , క్రొవ్వు పదార్థాలు , మాత్రమేన"ని "అవి తగు మోతాదులో సక్రమంగా స్వికరిస్తుంటే "మానవులు" పూర్తి ఆరోగ్యముతో జీవించ గలరని భావించేవారు .క్రమేపి శాస్త్రజ్ఞులు కృషి ఫలితము గా శరీర జీవక్రియలకు ఇంకా కొన్ని కో.ఎంజైములు , కొన్ని సూక్ష్మపదార్ధములు అవసరమని వాటిని " విటమిన్లు(vitamins) , ఖనిజలవనములు (minarals), సూక్ష్మపోషకాలు (trace eliments)" అని నామకరణము చేసారు . మానవులు ఆరోగ్యము గా జీవించడానికి వీటి అవసరము ఎంతైనా ఉంది . మనము రోజువారీ తీసుకునే ఆహారములో అన్నీ ఉండక పోవచ్చు ... అలాంటపుడు వాటి లేమి (deficiency) కొన్ని వ్యాదులకు దారితీయుట , సరియైన పెరుగుదల , మంచి తెలివితేటలు పొందకపోవుట జరిగే అవకాశము ఉన్నది . కొంత అవగాహనకోసము ఈ కింది వ్యాసము చదవండి ..

B విటమిన్స్ జాబితా--

• విటమిన్ B1 (thiamine),
• విటమిన్ B2 (రిబోఫ్లేవిన్-riboflavin),
• విటమిన్ B3 (నియాసిన్ లేదా niacinamide),
• విటమిన్ B4 (అడెనీన్-adenine),
• విటమిన్ B5 (పాంతోతేనిక్-pantothenic acid),
• విటమిన్ B6 (pyridoxine, pyridoxal, లేదా pyridoxamine, ),
• విటమిన్ B7 (బయోటిన్),
• విటమిన్ B8 "'(adenosine),
• విటమిన్ B9 (ఫోలిక్ ఆమ్లం-folic acid),
• విటమిన్‌ భ10 (PABA)పారా అమినో బెంజోయిక్ యాసిడ్ ),
• విటమిన్ బి 12 (వివిధ cobalamins; విటమిన్ సప్లిమెంట్స్ లో సాధారణం cyanocobalamin),

విటమిన్‌ బి 7,విటమిన్ హెచ్, బయోటిన్‌.

దీన్ని బయాటిన్ హెచ్ (Vit H - బయోటిన్‌)అంటారు . 'విటమిన్‌ హెచ్‌' మనం భుజించిన కార్బోహైడ్రేట్లపై ప్రభావం చూపి ఫాటీ ఆమ్లాల తయారీలో పాలు పంచుకుంటుంది. శరీరంలో గ్లూకోజ్‌ నిల్వలను, కొలెస్ట్రాల్‌ను నియంత్రించి చర్మం పొడిబారకుండా రక్షిస్తుంది. దీన్ని రోజుకు 25 మైక్రోగ్రాములు తీసుకోవాలి.

అభించే పదార్ధాలు : లివర్‌, ఉడికించిన గుడ్లు... మొదలైన వాటిలో .

ఒక నీటి కరిగే బి-సంక్లిష్ట (B-complex). 1916 లో బేట్మన్ కనుగొన్నారు ఈ విటమిన్ (విటమిన్ B7) విటమిన్ H లేదా ఎంజైముల సహాయకారి R అని కూడా పిలుస్తారు . బయోటిన్ లోఒక tetrahydrothiophene రింగ్ కలిసి పోయి ఒక ఉరైడో రింగ్ ప్రశాంతంగా ఉంది. ఒక valeric యాసిడ్ ప్రత్యామ్నాయ tetrahydrothiophene రింగ్ యొక్క కార్బన్ అణువుల ఒక అనుసంధానించబడుతుంది. బయోటిన్ కొవ్వు ఆమ్లాల ఐసోల్యూసిన్, మరియు వాలైన్ తయారీలోను , ఒక ఎంజైముల సహాయకారి, మరియు ప్రోటీను , కొవ్వు ఆమ్లముల తయారయి-'గ్లూకోనియోజెనిసిస్' లో పాత్ర పోషిస్తుంది.

సాధారణ వీక్షణ :

బయోటిన్ సెల్ పెరుగుదల, కొవ్వు ఆమ్లాలు ఉత్పత్తి, మరియు కొవ్వులు మరియు అమైనో ఆమ్లాల జీవక్రియ కు అవసరం. ఇది జీవరసాయన శక్తి ఏరోబిక్ శ్వాసక్రియ ద్వారా ప్రక్రియ సందర్భంగా విడుదలయ్యే సిట్రిక్ యాసిడ్ చక్రం లో ఒక పాత్ర పోషిస్తుంది. బయోటిన్ వివిధ జీవక్రియ ప్రతిచర్యలలో సహాయ పడుతూ , కార్బన్ డయాక్సైడ్ బదిలీ కి సహకరిస్తుంది. బయోటిన్ తరచుగా జుట్టు మరియు గోర్లు బలోపేతం కోసం సిఫార్సు చేయబడింది. ఫలితంగా, ఇది, జుట్టు మరియు చర్మం కోసం అనేక సౌందర్య సాధనాలు మరియు ఆరోగ్య ఉత్పత్తుల లో కనబడుతుంది.ఇది జుట్టు లేదా చర్మం ద్వారా గ్రహించడం సాధ్యం కాదు.

సాధారణంగా, పేగు బాక్టీరియా శరీర యొక్క రోజువారీ అవసరాలు కంటే ఎక్కువ బయోటిన్ ఉత్పత్తి చేయడం వలన బయోటిన్ లోపం అరుదు. ఆ కారణంగా, అనేక దేశాలలో చట్టబద్ధమైన సంస్థలు, ఉదాహరణకు USA మరియు ఆస్ట్రేలియా, బయోటిన్ ను రోజువారీ తీసుకోవడం సూచించ లేదు. అయితే, ఒక వ్యక్తి యొక్క జీవక్రియ అసాధారణ జీవరసాయనచర్య ఉన్నపుడు బయోటిన్ లోపాలు అనేకం ఉన్నాయి.

బయోటిన్ యొక్క శాస్త్రీయ సూత్రం (C10 H16 O3 N2 S) . బయోటిన్ అసాధారణ నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఇది కలిసి పోయిన రెండు సైడ్ వృత్తాలు ఉంది. రెండు సైడ్ వృత్తాలు imidazole మరియు థియోఫీన్ ఉన్నాయి. బయోటిన్ ఒక heterocyclic (మోనో-) carboxylic యాసిడ్ S-కలిగి ఉంది. బయోటిన్ మూడు ఎంజైములు ద్వారా రెండు పూర్వగాములుగా, అలనిన్ మరియు pimeloyl-CoA నుండి తయారవుతుంది. 8-ఎమైనో-7-oxopelargonic యాసిడ్ synthase ఒక pyridoxal 5'-ఫాస్ఫేట్ ఎంజైమ్. pimeloyl-CoA, స్టార్టర్ ఒక malonyl thioester పాల్గొన్న ఒక చివరి మార్పు కొవ్వు ఆమ్లం . 7,8-Diaminopelargonic ఆమ్లం (డాపా) aminotransferase, NH2 దాత గా (AdoMet) S-adenosylmethionine ఉపయోగించి అసాధారణ ఉంది. Dethioబయోటిన్ synthethase ATP తో యాక్టివేట్ అయి ఒక డాపా carbamate ద్వారా ureido రింగ్ ఏర్పడటానికి ఉత్ప్రేరణ. రాడికల్ ఒక deoxyadenosyl లోకి బయోటిన్ synthase reductively cleaves AdoMet -. Dethioబయోటిన్ న ఏర్పాటు మొదటి రాడికల్ ఎంజైమ్ కలిగి ఉన్న ఇనుము-సల్ఫర్ (Fe-S) కేంద్రంగా కనుగొనబడింది ఇది సల్ఫర్ దాత, ద్వారా చిక్కుకొని ఉంది.

• జీవరసాయనశాస్త్రం

బయోటిన్ డి (+) అనేక carboxylase ఎంజైములు లో కార్బన్ డయాక్సైడ్ బదిలీ బాధ్యత ఒక cofactor ఉంది:

• ఎసిటైల్-CoA carboxylase ఆల్ఫా,
• ఎసిటైల్-CoA carboxylase బీటా,
• Methylcrotonyl-CoA carboxylase,
• Propionyl-CoA carboxylase,
• Pyruvate carboxylase,

కాబట్టి కొవ్వు ఆమ్లం తయారీలో, శాఖ-గొలుసు అమైనో ఆమ్లం జీవన చర్యకు ఉపయోగపడు శక్తిని విడుదల చేయుట, ప్రోటీను మరుయు కొవ్వు ఆమ్లములనుండి తయారయిన గ్లూకోస్ లో ముఖ్యమైనది. బయోటిన్ సమయోజనీయ ఈ carboxylases లో నిర్దిష్ట లైసిన్ శ్లేషాల ఎప్సిలోన్-అమైనో సమూహం జోడించబడి. ఈ బయోటిన్ylation స్పందన ATP అవసరం మరియు holocarboxylase synthetase ద్వారా ఉత్ప్రేరక. వివిధ రసాయన సైట్లకు బయోటిన్ యొక్క అటాచ్మెంట్ ప్రోటీన్ స్థానికీకరణ, ప్రోటీన్ పరస్పర, DNA పరివర్తిత, మరియు రేప్లికేషన్ సహా వివిధ ప్రక్రియల అధ్యయనం ఒక ముఖ్యమైన ప్రయోగశాల సాంకేతికత గా ఉపయోగించవచ్చు. దానికదే బయోటిన్idase హిస్టోన్ ప్రోటీన్లు బయోటిన్ylate చెయ్యడానికి మీరు పిలుస్తారు కాని కొద్దిగా బయోటిన్ సహజంగా క్రోమాటిన్ జత కనిపిస్తుంది.

బయోటిన్ బలం లో సమయోజనీయ బాండ్ సమీపించే, బలమైన తెలిసిన ప్రోటీన్-లైగాండ్ పరస్పర ఒకటి ఇది 10-15 క్రమాన్ని ఒక విఘటన స్థిరంగా KD, తో, tetrameric ప్రోటీన్ avidin (కూడా streptavidin మరియు neutravidin) చాలా కఠిన binds. ఈ తరచుగా వివిధ జీవ సాంకేతిక అప్లికేషన్లు ఉపయోగిస్తారు. 2005 వరకు, చాలా కఠిన పరిస్థితులను బయోటిన్-streptavidin బాండ్ విరామం అవసరం భావించబడుతోంది.

• బయోటిన్ యొక్క ఆధారాలు:

బయోటిన్ ఆహారంలో, ఆహార వనరుల విస్తృతగా లభించును , అయితే కొన్ని ముఖ్యంగా రిచ్ మూలాలు ఉన్నాయి. బయోటిన్ కంటెంట్అధిక గా లభించే ఆహారాలు - స్విస్ చర్ద్, ముడి గుడ్డు, గ్రుడ్డులో ఉండే పచ్చ సొన (అయితే, గుడ్డు శ్వేత(white) వినియోగం తో గ్రుడ్డులో ఉండే పచ్చ సొన యొక్క బయోటిన్ ప్రభావాన్ని తగ్గిస్తుంది), కాలేయం, కొన్ని కూరగాయలు మరియు వేరుశెనగ. పాశ్చాత్య జనాభా లో ఆహార బయోటిన్ తీసుకోవడం 35 వరకు 70 మైక్రో గ్రామ్స్ / d (143-287 nmol / డి) ఉన్నట్లు అంచనా ఉంది.

బయోటిన్ కూడా మందులు నుండి అందుబాటులో ఉంది. 1940 లో '' లియో స్టెన్బాచ్ మరియు మోసెస్ వోల్ఫ్ గోల్డ్బెర్గ్'' అభివృద్ధి సింథటిక్ ప్రక్రియ ప్రారంభ పదార్ధంగా ఫుమరిక్ యాసిడ్ ఉపయోగిచారు .

బయో ఎవైలబిలిటీ--

బయోటిన్ కూడా విటమిన్ H (H "హర్ ఉండ్ హూట్", "జుట్టు మరియు చర్మ" కోసం German పదాలు సూచిస్తుంది) లేదా విటమిన్ B7 అని పిలుస్తారు. బయోటిన్ యొక్క సమానమైన జీవ లభ్యతను న స్టడీస్ ఎలుకలు మరియు కోడిపిల్లలు లో నిర్వహించి చేయబడ్డాయి. ఈ అధ్యయనాలు నుండి, జరిగినది బయోటిన్ సమానమైన జీవ లభ్యతను ఆహార వినియోగించటంతోపాటు దాని యొక్క రకాన్ని బట్టి, తక్కువ లేదా వేరియబుల్ ఉండవచ్చు అని నిర్ధారించారు. సాధారణంగా, బయోటిన్ ప్రోటీన్ వెళ్ళే రూపంలో లేదా biocytin వంటి ఆహార లో ఉంది. ప్రోటీజ్ ద్వారా ప్రోటీన్లు విచ్ఛిన్నమయ్యే ప్రక్రియ ముందు శోషణ అవసరం. ఈ ప్రక్రియ ఉచిత బయోటిన్ అసిస్ట్లు . biocytin మరియు ప్రోటీన్-వెళ్ళే బయోటిన్ నుండి విడుదల మొక్కజొన్న లో బయోటిన్ ప్రస్తుతం తక్షణమే లభ్యం;. అయితే, చాలా గింజలు బయోటిన్ ఒక 20-40% వరకు కారణం సమానమైన జీవ లభ్యతను గురించి కలిగి బయోటిన్ సమానమైన జీవ లభ్యతను లో విస్తృత వైవిధ్యానికి ఒక సాధ్యం వివరణ. ఇది ఆహారం నుండి వివిధ బయోటిన్-ప్రోటీన్ బంధనాలను ఒక జీవి యొక్క సామర్థ్యాన్ని కారణంగా ఉంటుంది. ఒక జీవి ఆ బంధం ఆహార పదార్ధం నుండి బయోటిన్ యొక్క సమానమైన జీవ లభ్యతను నిర్ణయిస్తుందనేది లేదు .

• బయోటిన్ అవసరాలు ప్రభావితం చేసే అంశాలు --

ఉపాంత బయోటిన్ స్థితి పౌనఃపున్య తెలియదు, కానీ మద్యపాన లో సరఫరా తక్కువగా ఉండటం బయోటిన్ స్థాయిలు సంభవం సాధారణ జనాభా లో ఎక్కువ గా కనుగొనబడింది., బయోటిన్ సాపేక్షంగా తక్కువ స్థాయిలో పాక్షిక గ్యాస్ట్రెక్టోమీ ఉన్న లేదా ఇతర అనామ్లత కారణాలు, బర్న్ రోగులు, epileptics, పెద్ద వయసు వారికి, మరియు అథ్లెట్లు. గర్భ ధారణ మరియు చనుబాలివ్వడం రోగుల మూత్రం లో బయోటిన్ గుర్తించడం జరిగింది . గర్భిణి లలో బయోటిన్‌ కెటబోలిజం ఎక్కువ ఉండడము గుర్తించడం జరిగింది . ధూమపానము బయోటిన్‌ వినియోగము ఎక్కువ చేయును.

• డెఫిషియన్సీ

బయోటిన్ లోపం అరుదుగ, తేలికపాటి, మరియు భర్తీ తో పరిష్కరించవచ్చు. అలాంటి లోపం ముడి గుడ్డు (ప్రోటీన్ avidin అధిక స్థాయిలో కలిగి ఉన్న), రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉడకబెట్టని గుడ్డు చాలా నెలలు... రోజూ తినడము వలన బయోటిన్ లోపం దారితీస్తుంది. ఎవిడిన్‌ ప్రోటీన్‌ బయోటిన్‌ ను బైండ్ చేస్తుంది .

జంతువులు లో బయోటిన్ లోపం మొదటి- జంతువులు ముడి గుడ్డు తెల్ల తినిపీంచి గమనించారు. ఎలుకలకు గుడ్డు తెల్ల ప్రోటీన్ ఇవ్వడము వలం చర్మ, కేశ నష్టం, అలోపేసియా, మరియు నాడులకు, కండరములకు సంబంధించిన పనిచేయకపోవడం గమనించారు . ఈ సిండ్రోమ్ గుడ్డు తెల్ల గాయం అని మరియు గుడ్డు తెల్ల కనిపించే ఒక గ్లైకో ప్రోటీన్ avidin అని కనుగొనబడింది. Avidin, వేడి (వంట) వలన denature అయినందున బయోటిన్ చెక్కుచెదరకుండా ఉంటుంది .

• ఉపయోగాలు

డయాబెటిస్--మధుమేహం బయోటిన్ భర్తీ లబ్ది పొందవచ్చు. ఇన్సులిన్-ఆధారిత మరియు నాన్-ఇన్సులిన్-ఆధారిత రెండు మధుమేహం లో, బయోటిన్ తో భర్తీ రక్త చక్కెర నియంత్రణ మెరుగుపరచడానికి మరియు తక్కువ ఉపవాసం రక్త గ్లూకోజ్ స్థాయిలను స్వయంసేవ, కొన్ని అధ్యయనాలలో ఉపవాసం గ్లూకోజ్ లో తగ్గింపు 50 శాతం అధిగమించారు . బయోటిన్ కూడా గ్లూకోజ్ నియంత్రణ సంబంధం మొద్దుబారుట మరియు జలదరించటం రెండు తగ్గించడం, తరచుగా మధుమేహం సంబంధం న్యూరోపతి నివారించడం పాత్ర పోషిస్తాయి.
హెయిర్ & గోరు సమస్యలు

• బయోటిన్ లోపం చిహ్నాలు మరియు లక్షణాలు తీవ్రంగా లోపం విషయాలను లో eyelashes మరియు కనుబొమల నష్టం, అలాగే గోర్లు , జుట్టు నష్టం కలిగించును .

బయోటిన్ మందులు : చాలా మందులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. సిఫార్సు మోతాదు 7500mcg వరకు 5000mcg గురించి రోజుకు ఉంది. మందమైన మరియు బలమైన జుట్టు మరియు ఆరోగ్యవంతమైన గోర్లు వృద్ధి రేటు పలు నెలల్లో చూడవచ్చు. కొన్ని shampoos .. బయోటిన్ కలిగి ఉన్నవి అందుబాటులో ఉన్నాయి, కానీ బయోటిన్ బాగా గ్రహించకపోతే, వారిలో ఏ ఉపయోగకరమైన ప్రభావం ఉంటుంది అనే విషయం సందేహాస్పదంగా ఉంది .

పామో ప్లాంటార్ పుస్తులోసిస్

పామోప్లాంటార్ పుస్తులొసిస్ రోగులు గ్లూకోజ్ మరియు కొవ్వు ఆమ్లాలు అలాగే చర్మం, ఎముక మరియు ఇతర అవయవాలకు యొక్క అసాధారణ ఆవిర్భావములకు దారితీసింది. బయోటిన్ లోపం రోగనిరోధక పనిచేయకపోవడం యొక్క జీవక్రియ derangements వచ్చింది. క్లినికల్, జీవక్రియ మరియు రోగనిరోధక లోపాలు అన్ని బయోటిన్ పరిపాలన ద్వారా మెరుగై ఉన్నాయి. ఈ నిర్ణయాలు బయోటిన్ లోపం వ్యాధి మరియు దాని ఉన్నటువంటి వ్యాప్తి మరియు ప్రకోపము లో కలుగుతుంది తెలియచేస్తున్నాయి. బయోటిన్ చికిత్సకు ఒక ప్రోబైయటిక్ agent యొక్క అనుబంధ అదనంగా విటమిన్ యొక్క చికిత్స ప్రభావం తీవ్రమైంది. అదనంగా, సోరియాసిస్ చర్మము, దైహిక ల్యూపస్ ఎరిథెమాటసస్, అటాపిక్ చర్మశోథ లేదా రుమటాయిడ్ ఉన్న రోగుల కూడా తదుపరి జీవక్రియ అసాధారణతలు మరియు రోగనిరోధక పనిచేయకపోవడం తో బయోటిన్ లోపం కలిగి, అందువలన బయోటిన్ చికిత్స గా పామోప్లాంటార్ సందర్భంలో, వ్యాధుల చికిత్సలో ప్రయోజనాలు అందించిన ఆధారం ఉనంది .
చర్మశోథ (సోబోరయిక్ చర్మ శోధ )

(PKU-phenylketonuria; ఒక అమైనో ఆమ్లం ఫినిలాలైన్ విచ్ఛిన్నం చేయలేక ) phenylketonuria అనే ఒక అరుదైన వారసత్వంగా జీవక్రియ రుగ్మత పిల్లలకు తరచుగా నెత్తిమీద చర్మం, ఇతర శరీర రంగాల్లో తామర మరియు సోబోర్హెయిక్ చర్మ వంటి చర్మ పరిస్థితుల కనిపించుట . PKU తో ప్రజలు సంభవించే పొరలు వీడిన తోలుపొలుసుల వంటివి చర్మం మార్పులు బయోటిన్ ఉపయోగించడానికి పూర్ సామర్థ్యాన్ని సంబంధించిన ఉండవచ్చు. పెరుగుతున్న ఆహార బయోటిన్ ఈ సందర్భాలలో సోబోర్హెయిక్ చర్మ మెరుగు చూపబడింది .

• విషప్రభావం

జంతు అధ్యయనాలు బయోటిన్ అధిక స్థాయిలో మోతాదులో కారణంగా కొన్ని, ఏదైనా ఉంటే, ప్రభావాలు ఉన్నట్లు సూచించాయి. జంతువులు మరియు మానవులు వారి పోషక అవసరాలు కంటే ఎక్కువ పరిమాణం కనీసం ఒక ఆర్డర్ ఆఫ్ మోతాదులో తట్టుకోలేని రుజువులను అందించవచ్చు. శిశువుల్లో sebhorrheic చర్మ దీనివల్ల జీవక్రియ రుగ్మతల చికిత్స ఉపయోగించినప్పుడు ప్రతికూల ప్రభావాలను సంఖ్య నివేదించిన సందర్భాలలో, ముఖ్యంగా, విటమిన్ అధిక మోతాదులో స్వీకరించడం నుండి ఉన్నాయి.

విటమిన్ బి 12

• విటమిన్ బి 12, ను సయనో కొబాలమిన్, కొబాలమైన్‌ అని అంటారు . ఈ విటమిన్ లోపం వల్ల ఫెర్నీషియస్ ఎనీమియాకు దారి తీస్తుంది. ఇది నీటిలో కరిగే విటమిను. మెదడు , నాడీమండలము పనిచేయుటలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది . ఎర్ర రక్త కణాలు తయారిలోను, శరీరములో కణములో డి.ఎన్‌.ఎ తయారీ , రెగ్యులేషన్‌ , కొవ్వు ఆమ్లాలు తయారీలోను ఇది చాలా అవసరము .

బీ12 లోపంతో-వృద్ధుల్లో మతిమరుపు

వృద్ధుల్లో తికమక పడటం, మతిమరుపు వంటి లక్షణాలు సహజంగా కనిపించేవే గానీ ఇందుకు బీ12 విటమిన్‌ లోపమూ కారణం అవుతుండొచ్చని మీకు తెలుసా? ఎందుకంటే వయసు మీద పడుతున్నకొద్దీ మనం తీసుకునే ఆహారంలోని బీ12 విటమిన్‌ను గ్రహించే శక్తి కూడా తగ్గుతుంది. ఇది బీ12 లోపానికి దారితీస్తుంది. పైకి ఎలాంటి లక్షణాలు కనిపించకుండానే ఈ లోపం ఎక్కువవుతుండొచ్చు. దీంతో తికమకపడటం, మతిమరుపు వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. ఇలాంటివి వృద్ధుల్లో కనిపిస్తే వయసుతో పాటు వచ్చే లక్షణాలుగానే చాలామంది పొరపడుతుంటారు.

కీలక విటమిన్‌

మన నాడీ వ్యవస్థ ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి, ఎర్ర రక్తకణాల తయారీకి బీ12 విటమిన్‌ తప్పనిసరి. దీని లోపం కొద్ది మోతాదులోనే ఉంటే కండరాల బలహీనత, నిస్సత్తువ, వణుకు, మూత్రం ఆపుకోలేకపోవటం, రక్తపోటు తక్కువ కావటం, కుంగుబాటు, మతిమరుపు వంటి గ్రహణ సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ఇక లోపం మరీ తీవ్రమైతే మాత్రం రక్తహీనతకు దారితీస్తుంది. అన్ని బీ విటమన్ల మాదిరిగానే బీ12 కూడా నీటిలో కరుగుతుంది. అయితే మోతాదు ఎక్కువగా ఉంటే దీన్ని మన శరీరం.. కాలేయం, కణజాలాల్లో నిల్వ చేసుకుంటుంది. అందువల్ల ఆహారం ద్వారా తగినంత బీ12 తీసుకోకపోయినా చాలాకాలం పాటు రక్తంలో దీని మోతాదు తగ్గినట్టు కనిపించదు. ఒకవేళ నిల్వ మోతాదు తక్కువగా ఉంటే చాలా త్వరగానే బీ12 లోపం కనబడొచ్చు. పిల్లల్లోనైతే అంతకన్నా ముందుగానే ప్రభావం చూపుతుంది.

వేటి ద్వారా లభిస్తుంది?

ఆహారం పదార్థాల్లో కేవలం మాంసంలో.. ముఖ్యంగా కాలేయంలో బీ12 అధిక మొత్తంలో ఉంటుంది. సుమారు 100 గ్రాముల కాలేయం ద్వారా 83 మైక్రోగ్రాముల విటమిన్‌ లభిస్తుంది. చేపలు, షెల్‌ఫిష్‌లో కూడా ఎక్కువగానే ఉంటుంది. పాల పదార్థాలు, గుడ్లు, చికెన్‌లో కాస్త తక్కువ. మాంస పదార్థాల్లో ఈ బీ12 విటమిన్‌ ప్రోటీన్లతో కలిసిపోయి ఉంటుంది. జీర్ణాశయంలోని ఆమ్లం ఇది విడుదలయ్యేలా చేస్తుంది. అయితే వయసుతో పాటే జీర్ణాశయంలోని ఆమ్లం స్థాయీ తగ్గుతుండటం వల్ల వృద్ధాప్యంలో బీ12ను గ్రహించే శక్తీ మందగిస్తుంది. ఇక శాకాహారంలో బీ12 చాలా తక్కువగా ఉండటమే కాదు.. దీన్ని శరీరం సరిగా గ్రహించలేదు కూడా. కాబట్టి పూర్తి శాకాహారులు, వృద్ధులు వైద్యుల సలహా మేరకు బీ12 మాత్రలు వేసుకోవటం తప్పనిసరని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.

కొన్ని అరుదైన B-విటమిన్లు

• విటమిన్ B11: ఫోలిక్ ఆమ్లం యొక్క ఒక రూపం ఇది pteryl-hepta-glutamic acid-కొంతమంది పెరుగుదల అంశం. తరువాత మానవులకు అవసరమైన ఐదు folates ఒకటి కనుగొన్నారు . విటమిన్ S లేదా కారకం (factor)ఎస్ అని కూడా పిలుస్తారు
• విటమిన్ B13: orotic యాసిడ్, ఒకప్పుడు విటమిన్‌ గా భావించేవారు .. ఇప్పుడు తెలిసినది ఒక విటమిన్ కాదు అని .
• విటమిన్ B14: ఎర్ల్ ఆర్ నోరిస్ ద్వారా కనుగొబడినది. పేరు cell proliferant, రక్తహీనత, ఎలుక పెరుగుదల అంశం, మరియు antitumor pterin ఫాస్ఫేట్. 0.33ppm వద్ద మానవ మూత్రాన్ని (తరువాత రక్తంలో) నుండి వేరుచేయబడినది కానీ మరింత సాక్ష్యం తో నిర్ధారించ బడ లేదు. తరువాత అతని ద్వారానే నిరాకరించబడింది . అతను కూడా ఈ xanthopterin లేదని పేర్కొన్నారు .
• విటమిన్ B15: pangamic యాసిడ్,
• విటమిన్ B16: dimethylglycine (DMG),
• విటమిన్ B17: nitrilosides, amygdalin లేదా Laetrile. ఈ పదార్థాలు విత్తనాలు, మొలకలు, బీన్స్, tubers, మరియు ధాన్యాలలో గుర్తించవచ్చు. పెద్ద పరిమాణంలో విష ము అని ప్రతిపాదకులు ఇది అంగీకరించారు .శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేకపోవడం ఆదరణపొందలేదు . క్యాన్సర్ చికిత్స మరియు నివారణ లో పనిచేయునని వాదించారు.
• విటమిన్ B18:
• విటమిన్ B19:
• విటమిన్ B20: carnitine,
• విటమిన్ B21:
• విటమిన్ B22: తరచూ అలోవేరా నుండి వెలికితీయుదురు యొక్క ఒక మూలవస్తువుగా కాని పలు ఇతర ఆహారాలు లో పేర్కొన్నారు. అని ఒక మూలం ద్వారా పేర్కొన్నారు విటమిన్ B12b.

బి విటమిన్ ఉపయోగాలు :

పిండిపదార్థాల జీర్ణక్రియలో ఉపయోగపడే ఎంజైమ్‌గా విటమిన్‌ బి పని చేస్తుంది. ఆహా రంలో లోపిస్తే ఆకలి మందగిం చడం, చేతులు కాళ్లు మొద్దుబారడం, గుండెదడ,అలసట, నీరసం వంటి లక్షణాలు సంభవిస్తాయి.

ఆరోగ్య లాభాలు

B విటమిన్లు ఈ క్రింది జీవక్రియలకు అవసరం కావచ్చు:

• మద్దతు మరియు జీవక్రియ రేటు పెరుగుదల,
• ఆరోగ్యవంతమైన చర్మాన్ని, జుట్టు మరియు కండరాల స్థాయి నిర్వహించడానికి ,
• వ్యాధి నిరోధక మరియు నాడీ వ్యవస్థ ఫంక్షన్ పెంచు కోవడానికి ,
• రక్తహీనత నిరోధించడానికి సహాయపడే ఎర్ర రక్త కణాలతో సహా, సెల్ పెరుగుదల మరియు సెల్ డివిజన్ ప్రమోట్ చేయడానికి ,
• చాలా ప్రాణాంతకమైన రూపాలలో ఒకటి అయిన క్లోమ క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశాన్ని తగ్గిస్తుంది -
• అనేక జీవక్రియలలో కో-ఎంజైములు గా పనిచేస్తాయి .
• అన్ని B విటమిన్లు నీటి కరిగేవే, మరియు శరీరం అంతటా వ్యాప్తి చెంది ఉంటాయి. ఏ అదనపు విటమిన్‌ అవసరము లేనపుడు మూత్రంలో విసర్జించబడతాయి .
• B విటమిన్లు కూడా దృష్టి లోటును , అధిక కార్యశీలత లోపం యొక్క లక్షణాలు మెరుగు పడడానికి ఉపయోగపడతాయి . ఈ విషయము లో B4 విటమిన్‌ అవసరము . ఈ విటమిన్ ను అడెనీన్(adenine) అంటారు
• B విటమిన్ విషపూరితం(Toxicity):

అత్యంత B విటమిన్లు మూత్రంలో క్రమం తప్పకుండా తొలగించబడతాయి అయితే కొన్ని B విటమిన్లు పెద్ద మోతాదులో తీసుకోవడం హానికరమైన ప్రభావాలు ఉత్పత్తి చేయవచ్చు. విటమిన్ ఎక్కువ మోతాదులో చాలాకాలము పాటు తీసుకున్నట్లయితే వాతి స్థాయిని బట్టి హానికరమైన ప్రభావాలు కలుగు తాయి .

విటమిన్ B1 thiamineసాదారణము గా హాని ఏమీలేదు. నోటి ద్వారా తీసుకోవడం లో కొంతమందికి ఎలర్జిక్ విషపూరితం కనిపించును. సిర లేదా కండరాల లోకి అధిక మోతాదు థయామిన్ సూది మందులు వలన అనాఫిలాక్సిస్ షాక్ వచ్చే కొన్ని నివేదికలు ఉన్నాయి.

విటమిన్ B2 రిబోఫ్లావిన్ఏమీలేదు. పరిమిత మానవ మరియు జంతు అధ్యయనాలు ఆధారంగా రిబోఫ్లావిన్ సంబంధం ప్రతికూల ప్రభావాలను మాత్రమే సాక్ష్యం .రిబోఫ్లావిన్ తీవ్రమైన కనిపించే మరియు UV కాంతి బహిర్గతం ఉన్నప్పుడు స్పందనాత్మక ఆక్సిజన్ జాతుల(free radicals) ఉత్పత్తి (స్వేచ్ఛారాశులు) తయారవునని విట్రో అధ్యయనాలు లో తేలినది .

విటమిన్ B3 నియాసిన్-మందులు లేదా బలవర్థకమైన ఆహారంగా నుండి 35 మిల్లీగ్రాములు / రోజు 3000 nicotinamide మరియు 1500 నికోటినిక్ యాసిడ్ mg / రోజు తీసుకున్నట్లయితే వికారం, వాంతులు, చిహ్నాలు మరియు కాలేయ విషపూరితం యొక్క లక్షణాలు సంబంధం కలిగి ఉంటాయి. ఇతర ప్రభావాలు గ్లూకోజ్ సరిపడక(glucose intolerence- reversible) ప్రత్యక్షమైన ప్రభావాలు కలిగి ఉంటాయి. అదనంగా, నికోటినిక్ యాసిడ్ రూపంలో కూడా చర్మం ఎరుపు, తరచుగా ప్రురిటుస్, తలనొప్పి తో కూడి ఉంటుంది, ఇది ఒక దురద, జలదరించటం, లేదా తేలికపాటి బర్నింగ్ సంచలనాన్ని, కలిసి , ఎర్రబారడం అని పిలుస్తారు -vasodilatory ప్రభావాలు, మరియు కపాలాంతర్గత రక్త ప్రవాహం పెరిగిం అప్పుడప్పుడు తల నొప్పి కలిగించును . వైద్య నిపుణులు 2000 MG మోతాదులో అధిక లిపిడ్ స్థాయిల సందర్భాల్లో ధమని ప్లేక్ అభివృద్ధి అణచివేయడం కోసము సూచించే సమయం లో నియాసిన్ ఈ సైడ్ ఎఫె్క్ట్ లు కలుగజేస్తుంది .

విటమిన్ B5-పాంతోతేనిక్ యాసిడ్ - తో తెలిసిన విషపూరితం ఏమీలేదు .

విటమిన్ B6pyridoxine 100 మందులు, మందులు లేదా బలవర్థకమైన ఆహారంగా నుండి mg / రోజు 1000 కంటే ఎక్కువ mg / రోజు తీసుకున్నట్లయితే పరధీయ జ్ఞాన న్యూరోపతి(peripheral sensory neuropathy)కలిగే ఆస్కారము ఉంది; ఇతర ప్రభావాలు రుజువు కాలేదు: చర్మసంబంధ గాయాలు జన్మించిన శిశువుల్లో లో B6 లోపము వలనేనని రుజువు కాలేదు .

విటమిన్ B7బయోటిన్ - తెలిసిన విషపూరితం ఏమీలేదు .

విటమిన్ B9ఫోలిక్ ఆమ్లం 1 mg / రోజు వేసుకొనే పక్షాన 'బి 12 'లోపం ను కనిపించకుండా చేయడం(masks the B12 deficiency) వలన శాశ్వత నరాల నష్టం కు దారితీస్తుంది , పెర్నీషియస్ ఎనీమియా కలిగే అవకాశము ఉన్నది .

విటమిన్ B12cobalamin - అధికము గా తీసుకోవడం వలన నష్టము ఏమీలేదు . మొటిమ-వంటి దద్దుర్లు వస్తాయని ఊహాగానాలు ఉన్నాయి.

విటమిన్ సి

శరీర ఆరోగ్యానికి ప్రధానమైన సూక్ష్మ పోషకాల్లో విటమిన్ - సి ఒకటి. ఇది యాంటీ- ఆక్సిడెంట్ గుణం కలది. విటమిన్ సి లోపించినవారు స్కర్వి వ్యాధికి లోనవుతారు. ఈ వ్యాధి గలవారు శరీరమంతా నీరసంతో, పంటి చిగుళ్ళ నుంచి రక్తం కారుతూ, ఎముకల ఎదుగుదల లేక బాధ పడతారు. గాయాలను మానపటానికి కొన్ని రకాల హార్మోన్ల మేళవింపునకు విటమిన్ సి సహాయపడుతుంది. అమినో యాసిడ్, కార్బో హైడ్రేట్లు (పిండిపదార్ధాలు) జైవికక్రియకు, అహారంలోని ఇనుముధాతువు శరీరంలో ఇమిడిపోవడానికి కూడా తోడ్పడుతుంది. విటమిన్ సి ఎక్కువగా ఉండే ఆహారపదార్ధాలు :-నారింజ, ఉసిరి, నిమ్మకాయ లాంటి పులుపు పండ్లు అన్నిటిలోను విటమిన్ సి ఎక్కువగా ఉంటుంది. మనం సాధారణంగా తీసుకొనే టమాటా, జామపండ్లు మొలకెత్తిన పప్పు ధాన్యాలు కూడా విటమిన్ సి ని పుష్కలంగా అందిస్తాయి.

విటమిన్‌ సి ఉపయోగాలు :

• గాయాలు త్వరగా మానడానికి విటమిన్‌ సిను ఇస్తారు.
• గుండెకు విటమిన్ 'సి' రక్ష

ఒకసారి గుండె వైఫల్యం (హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌) బారినపడ్డవాళ్లు తగు జాగ్రత్తలు తీసుకోవటం తప్పనిసరి. ఎందుకంటే ఇలాంటివారికి మరోసారి గుండెజబ్బు ముంచుకొచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువ. వీళ్లు విటమిన్‌ సి దండిగా ఉండే బొప్పాయి, నారింజ, గోబీపువ్వు వంటివి ఎక్కువగా తీసుకోవటం మంచిదని నార్వే పరిశోధకులు సూచిస్తున్నారు. ఎందుకంటే హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌ బాధితుల్లో తిరిగి గుండెజబ్బుతో ఆసుపత్రిలో చేరటమనేది విటమిన్‌ సి అంతగా తీసుకోనివారిలోనే ఎక్కువగా ఉంటున్నట్టు తాజా అధ్యయనంలో బయటపడింది. వీరి రక్తంలో సి-రియాక్టివ్‌ ప్రొటీన్‌ (సీఆర్‌పీ) కూడా రెట్టింపు కన్నా ఎక్కువగానే ఉంటున్నట్టు తేలింది. ఈ సీఆర్‌పీ గుండెజబ్బుతో ముడిపడి ఉంటుండటం గమనార్హం. హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌ బారినపడ్డవాళ్లు విటమిన్‌ సి నిండిన పదార్థాలు తీసుకుంటే ఎక్కువకాలం జీవిస్తున్నారని తేలటం ఇదే తొలిసారని అధ్యయనకర్త గ్రేస్‌ సాంగ్‌ అంటున్నారు. యాంటీఆక్సిడెంట్‌గా పనిచేసే ఇది శరీరంలో వాపును తగ్గించటం ద్వారా గుండె వైఫల్యం బాధితులకు రక్షణ కల్పిస్తోందన్నది ఆయన అభిప్రాయం. అధ్యయనంలో భాగంగా గుండె వైఫల్యం బారినపడ్డవారు ఆసుపత్రిలో చేరినప్పుడు వారి ఆహార అలవాట్లను పరిశీలించారు. సాఫ్ట్‌వేర్‌ ప్రోగ్రామ్‌ ఆధారంగా వాళ్లు ఎంత మోతాదులో విటమిన్‌ సి తీసుకుంటున్నారో అంచనా వేశారు. వారి రక్తంలోని సీఆర్‌పీని కూడా నమోదు చేశారు. అనంతరం ఏడాది పాటు వారిని గమనించగా.. విటమిన్‌ సి తక్కువగా తీసుకునేవాళ్లు తక్కువ సమయంలోనే రెట్టింపు సంఖ్యలో రెండోసారి గుండెజబ్బుతో ఆసుపత్రిలో చేరుతున్నట్టు తేలింది. అయితే కొందరు పరిశోధకులు దీన్ని పూర్తిగా అంగీకరించటం లేదు. విటమిన్‌ సి ఒక్కటే గుండె ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుతుందనే సంగతి స్పష్టంగా బయటపడలేదని ఉదహరిస్తున్నారు. ఆహారం ద్వారా తగినంత విటమిన్‌ సి తీసుకునేవాళ్లు పండ్లు, కూరగాయలు ఎక్కువగా తింటారని.. ఇలాంటి ఆహారం గుండెను ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుందన్నది తెలిసిందేనని చెబుతున్నారు. విటమిన్‌ సి ప్రభావమో, కూరగాయలు పండ్ల ఫలితమో.. ఏదైనా ఆరోగ్యకర ఆహారమే కాబట్టి మంచి అలవాట్లను పాటించటంలో తప్పులేదని నిపుణులు చెబుతున్నారు.

విటమిన్ సి ఎక్కువగా ఉండే ఆహారపదార్ధాలు :-

• నారింజ,
• ఉసిరి,
• నిమ్మకాయ లాంటి పులుపు పండ్లు అన్నిటిలోను విటమిన్ సి ఎక్కువగా ఉంటుంది.
• మనం సాధారణంగా తీసుకొనే టమాటా,
• జామపండ్లు
• మొలకెత్తిన పప్పు ధాన్యాలు కూడా విటమిన్ సి ని పుష్కలంగా అందిస్తాయి.

ఇనుము ధాతువు

శరీరంలోని వివిధ అవయవాలకు ప్రాణాధారమైన ఆక్సిజన్ ను రవాణా చేయటంలో ఇనుము ధాతువుదే ప్రధాన పాత్ర. ఎర్ర రక్త కణాల్లో హిమోగ్లోబిన్ ను తయారు చేయడానికి ఇనుము అత్యవసరం.శరీరంలో ఇనుము లోపించటాన్ని 'అనీమియా' అంటారు. మనదేశంలో పిల్లలు, కౌమారదశ బాలికలు, గర్భవతులు ఎదుర్కొనే ప్రధానమైన ఆరోగ్య సమస్య అనీమియా. సుమారు 50 శాతం జనాభా అనీమియాతో బాధపడుతున్నారు. దీని కారణంగా వయోజనుల్లో పనిసామర్ధ్యం, పిల్లల్లో అభ్యాసన సామర్ధ్యం తగ్గుతుంది.
ఇనుముధాతువు ఎక్కువగా ఇచ్చే అహారం తినండి.

• ఆకుకూరలు, ఎండుఫలాలు, కాయధాన్యములు ఎక్కువగా ఇనుము కలిగి ఉంటాయి. రాగులు, సజ్జలు లాంటి చిరుధాన్యములు కూడా ఇనుముకు చక్కని ఆధారాలు. ఐతే ఆకుకూరల ద్వారా కేవలం 3 నుంచి 5 శాతం ఇనుమును మాత్రమే శరీరం గ్రహిస్తుందని గుర్తుంచుకోండి.
• మాంసము, చేపలు, కోడి మాంసము/గుడ్డు నుంచి కూడా శరీరం ఇనుమును గ్రహిస్తుంది.
• ఆకుకూరల ద్వారా లభించే ఇనుము శరీరంలో చక్కగా ఇమిడిపోవడానికి ఉసిరి, జామ లాంటి విటమిన్ సి పండ్లు తోడ్పడతాయి.
• భోజనానికి ముందు/తర్వాత టీ, కాఫీ తాగరాదు.

అయోడిన్

• థైరాయిడ్ హార్మోన్లు (థైరాక్సిన్) సమపాళ్ళలో చురుకుగా ఉండటానికి ఆహారంలో అయోడిన్ చాలా అవసరం. ఈ హార్మోన్లు శారీరక, మానసిక వృద్ధికి ఎంతో తోడ్పడతాయి.
• ప్రతీ ఒక్కరికీ రోజుకు 100-150 మైక్రో గ్రాముల అయోడిన్ అవసరం. వయస్సు,శారీరక స్థితిని బట్టి ఈ మోతాదులో మార్పు ఉంటుంది.
• మన దేశ ప్రజారోగ్యం ఎదుర్కొంటున్న సూక్ష్మపోషక లోపాల్లో అయోడిన్ లోపం ముఖ్యమైనది.
• గర్భవతుల ఆహారంలో అయోడిన్ లోపిస్తే పిండం ఎదుగుదల, శిశువు మానసిక పరిస్థితి దెబ్బతింటుంది.
• అయోడిన్ లోపం హైపోథైరాడిజం, గాయిటర్ అనే వ్యాధులకు దారితీస్తుంది. పెరుగుదలను ఆటంక పరుస్తుంది.
• మనం తినే ఆహారం ద్వార అయోడిన్ లభిస్తుంది.ముఖ్యంగా చేపలు లాంటి సముద్రపు ఉత్పత్తులు, మంచినీటినుంచి అయోడిన్ పొందవచ్చు.
• గాయిటర్ వ్యాధి మూలకాలు (గాయిట్రోజెన్స్) క్యాబేజి, క్యాలిఫ్లవర్, కర్రపెండలముల్లో ఉంటాయి. మన ఆహారంలోని అయోడిన్ ఆహారంలో ఇమిడిపోకుండా గాయిట్రోజెన్స్ అడ్డుపడతాయి.
• అయోడిన్ లోపాన్ని నివారించటానికి మార్కెట్లో లభించే అయోడైస్డ్ ఉప్పును ప్రతి రోజు వాడాలి.

ఆధారము: పోర్టల్ విషయ రచన సభ్యులు